από Δρ. Χριστόδουλος Παπαδόπουλος | Συμπτώματα
Δύσπνοια
H δύσπνοια αποτελεί ένα πολύ κοινό σύμπτωμα στην Καρδιολογία και μπορεί να οφείλεται σε ένα μεγάλο αριθμό παθολογικών καταστάσεων. Την δύσπνοια ο ασθενής την εκλαμβάνει ως εύκολη κόπωση, άλλες φορές σαν γρήγορη αναπνοή (ταχύπνοια), άλλοτε σαν «φούσκωμα» σε ηρεμία ή κόπωση και άλλοτε σαν αδυναμία ολοκλήρωσης μιας βαθιάς εισπνοής.
Η δύσπνοια ή η εύκολη κόπωση αποτελεί χαρακτηριστικό σύμπτωμα στην καρδιακή ανεπάρκεια και ακόμα σε παθήσεις των βαλβίδων της καρδιάς, ορισμένες αρρυθμίες ακόμη και στη στεφανιαία νόσο. Ο βασικότερος μηχανισμός πρόκλησης της δύσπνοιας είναι οι αυξημένες πιέσεις στην πνευμονική κυκλοφορία και η κατακράτηση υγρών στους πνεύμονες.
Επειδή η δύσπνοια μπορεί να είναι και αθώα όπως π.χ. σε περιπτώσεις αυξημένου άγχους, όμως μπορεί και να υποκρύπτει μια σοβαρή νόσο, θα πρέπει πάντα να εκτιμάται από κάποιον ειδικό Καρδιολόγο. Η λήψη του ιστορικού και η κλινική εξέταση συνήθως αρκούν για να διαπιστωθεί κάθε φορά η βαρύτητα της κατάστασης.
από Δρ. Χριστόδουλος Παπαδόπουλος | Συμπτώματα
Στηθάγχη – πόνος στο στήθος
Στηθάγχη ονομάζεται ο χαρακτηριστικός πόνος που εμφανίζεται στο στήθος κάποιου ασθενή όταν υπάρχουν στενώσεις σε μία ή περισσότερες αρτηρίες της καρδιάς οι οποίες εμποδίζουν την ομαλή τροφοδοσία της με αίμα. Η στηθάγχη λοιπόν είναι το τυπικό σύμπτωμα της στεφανιαίας νόσου
Οι περισσότεροι ασθενείς περιγράφουν την στηθάγχη σαν ένα «σφίξιμο» στο κέντρο του στήθους, ενώ άλλοι σαν βάρος ή σαν «κάψιμο» που όμως μπορεί να επεκτείνεται και αλλού (βλέπε σχήμα). Συνηθέστερα επεκτείνεται στον τράχηλο και το σαγώνι,αριστερά αλλά και δεξιά του στέρνου στον θώρακα καθώς και στην πλάτη και κατά μήκος των χεριών (ιδιαίτερα στην εσωτερική τους επιφάνεια) ή πάλι άλλες φορές στο στομάχι.
Συνήθεις αντανακλάσεις του στηθαγχικού πόνου
Ο πόνος μπορεί να εμφανιστεί τόσο στην κόπωση (π.χ. περπάτημα) όσο και σε ηρεμία (π.χ. στο κρεβάτι) και χαρακτηριστικά διαρκεί τουλάχιστον 5 έως 20 λεπτά και μπορεί να συνοδεύεται από εφίδρωση και τάση προς έμετο. Σε ορισμένες περιπτώσεις που ο πόνος εμφανίζεται στο περπάτημα ιδιαίτερα αν υπάρχει ανηφόρα, αναγκάζει τον ασθενή να σταματήσει οπότε και αυτός υποχωρεί αυτόματα. Άλλες πάλι φορές ο πόνος υποχωρεί άμεσα με την λήψη του γνωστού «υπογλωσσίου» ενός χαπιού που το βάζουμε κάτω από την γλώσσα, απορροφάται γρήγορα και διαστέλλει τις αρτηρίες της καρδιάς. Σε περίπτωση που νιώσετε ή έχετε νιώσει τελευταία τέτοιον πόνο θα πρέπει επειγόντως να δείτε τον Καρδιολόγο σας.
από Δρ. Χριστόδουλος Παπαδόπουλος | Συμπτώματα
ΑΙΣΘΗΜΑ ΠΑΛΜΩΝ / ΑΡΡΥΘΜΙΑ
Πρόκειται για μια πολύ συνηθισμένη κατάσταση που μπορεί να είναι αθώα αλλά μπορεί και να εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ζητείται η συμβουλή του Καρδιολόγου. Όταν μιλάμε για αρρυθμία εννοούμε κάθε διαταραχή του φυσιολογικού ρυθμού της καρδιάς που χάνει την ρυθμικότητά του.
Οι ασθενείς μπορεί να περιγράφουν ένα αίσθημα σαν «φτερούγισμα» ή έναν «κόμπο» στο στήθος ή ακόμα αισθάνονται την καρδιά τους να σταματάει και να ξεκινάει απότομα με ένα δυνατό «χτύπο» ή αισθάνονται κάποιο κενό στο στήθος. Στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις, συνοδεύονται και από άλλα συμπτώματα όπως ιδρώτας, μούδιασμα στο στόμα και στα χέρια, αίσθημα λιποθυμίας που είναι συνέπεια του φόβου και του πανικού που καταλαμβάνει τον ασθενή όταν πιστέψει ότι έχει κάτι σοβαρό. Χαρακτηριστικά τα περισσότερα από αυτά τα συμπτώματα υποχωρούν όταν καθησυχάσουμε τον ασθενή ή όταν του δώσουμε κάποιο αγχολυτικό φάρμακο. Η συνηθέστερη διάγνωση είναι οι έκτακτες συστολές όπως λέγονται, που οφείλονται στην παραγωγή κάποιων ηλεκτρικών ερεθισμάτων σε περιοχές της καρδιάς όπου φυσιολογικά δεν παράγονται. Αυτό έχει σαν συνέπεια και η συστολή της καρδιάς να μην γίνεται φυσιολογικά και ρυθμικά, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται όλα εκείνα τα συμπτώματα που περιγράψαμε.
Άλλες συχνές αρρυθμίες είναι η κολπική μαρμαρυγή και αρρυθμίες υπερκοιλιακές ή κοιλιακές ταχυκαρδίες όπως λέγονται αναλόγως σε ποιο σημείο της καρδιάς παράγονται (κόλπους ή κοιλίες). Αρρυθμίες όμως είναι και οι βραδυκαρδίες ή βραδυαρρυθμίες, όπου εκεί το βασικό πρόβλημα είναι η ελλατωμένη παραγωγή ερεθισμάτων ή η κακή τους μετάδοση μέσα στην καρδιά.
Η διάγνωση συνηθέστερα μπαίνει με το ιστορικό, το ηλεκτροκαρδιογράφημα ενώ μπορεί να χρειαστεί και το Holter ρυθμού ή το εμφυτεύσιμο Holter όπου μελετάται ο ρυθμός της καρδιάς για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η θεραπεία συνίσταται κατ’ αρχήν σε αντιμετώπιση μιας πιθανής κατάστασης που συνδέεται με την αρρυθμία όπως αρτηριακή υπέρταση, νοσήματα του θυρεοειδούς αδένα, διαφραγματοκήλη, στεφανιαία νόσο κ.α. Ωστόσο υπάρχουν ειδικά φάρμακα τα οποία ονομάζονται αντιαρρυθμικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με επιτυχία σε πολλές περιπτώσεις και να μειώσουν σημαντικά τα συμπτώματα των ασθενών.
από Δρ. Χριστόδουλος Παπαδόπουλος | Συμπτώματα
Kολπική μαρμαρυγή
Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια από τις πιο συνηθισμένες αρρυθμίες. Μπορεί να προσβάλει ασθενείς όλων των ηλικιών, αλλά γενικά όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος τόσο πιο συχνή γίνεται. Υπολογίζεται ότι περίπου 10 % του πληθυσμού άνω των 80 ετών πάσχει από κολπική μαρμαρυγή. H κολπική μαρμαρυγή συνδέεται στενά με τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο. Σήμερα πιστεύουμε ότι σε ένα ποσοστό γύρω στο 15% τα εγκεφαλικά οφείλονται σε αυτήν την αρρυθμία. Αυτό μεταφράζεται περίπου σε 2500-3000 περιπτώσεις νέων εγκεφαλικών επεισοδίων τον χρόνο στην Ελλάδα.
Ποιες είναι οι συχνότερες μορφές και ποια είναι τα κυριότερα συμπτώματα;
Διακρίνουμε την χρόνια κολπική μαρμαρυγή, η οποία υπάρχει πολύ καιρό (μήνες ή και χρόνια), την παροξυσμική που διαρκεί συνήθως ώρες και πάντα λιγότερο από 7 μέρες και την εμμένουσα που διαρκεί συνήθως πάνω από 7 μέρες. Ανεξάρτητα ποια μορφή κολπικής μαρμαρυγής υπάρχει, αυτή χαρακτηρίζεται από ακανόνιστο ρυθμό και συμπτώματα όπως «φτερούγισμα» στο στήθος, δύσπνοια, πόνο πίσω από το στέρνο ή εύκολή κόπωση που δεν προϋπήρχε. Σπάνια η κολπική μαρμαρυγή εμφανίζεται χωρίς συμπτώματα και την ανακαλύπτουμε τυχαία.
Ποια είναι τα συνηθέστερα αίτια;
H ηλικία είναι ο συχνότερος παράγοντας που σχετίζεται με την κολπική μαρμαρυγή, καθώς όσο αυτή αυξάνεται αυξάνεται αντίστοιχα και η εμφάνιση της συγκεκριμένης αρρυθμίας. Υπάρχουν πολλές καρδιοπάθειες που σχετίζονται ωστόσο με την κολπική μαρμαρυγή, όπως η υπερτασική καρδιοπάθεια, η στεφανιαία νόσος, η καρδιακή ανεπάρκεια, διάφορες βαλβιδοπάθειες και συγγενείς καρδιοπάθειες. Επίσης ορισμένες εξωκαρδιακές παθήσεις όπως τα νοσήματα του θυρεοειδούς σχετίζονται με αυτήν. Τέλος η κατάχρηση καπνού και αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει την αρρυθμία. Ωστόσο πρέπει να τονιστεί ότι σε μια μεγάλη μερίδα ασθενών δεν διαπιστώνεται κάποια συγκεκριμένη αιτία.
 Καρδιογράφημα με κολπική μαρμαρυγή |
 Φυσιολογικό καρδιογράφημα |
Πώς μπαίνει η διάγνωση;
Συνήθως με την κλινική εξέταση και το ηλεκτροκαρδιογράφημα.
Ποια είναι η θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής;
Yπάρχουν τρία σκέλη σε αυτήν την ερώτηση. Πρώτον αντιμετωπίζουμε την αρρυθμία με ειδικά φάρμακα και εφόσον αυτή έχει πρόσφατη έναρξη (λιγότερο από 48 ώρες). Δεύτερον αφού πρώτα γίνει διερεύνιση της αιτίας της αρρυθμίας αντιμετωπίζουμε το αίτιο εφόσον υπάρχει, π.χ. ρύθμιση του θυρεοειδή αδένα, σωστός έλεγχος της αρτηριακής πίεσης. Και τρίτον χορηγούμε αντιπηκτικά φάρμακα για να προλάβουμε πιθανές θρομβώσεις και εγκεφαλικά στο μέλλον. Σε ασθενείς που παίρνουν αντιπηκτικά μπορούμε να δοκιμάσουμε να σταματήσουμε την αρρυθμία χρησιμοποιώντας ηλεκτρικό ρεύμα (ηλεκτροσόκ) σε περιβάλλον νοσοκομείου, αφού πρώτα χορηγήσουμε μέθη στον ασθενή.
Υπάρχουν άλλες πιο εξειδικευμένες θεραπείες;
Σε ειδικές περιπτώσεις ασθενών υπάρχει η δυνατότητα να εφαρμοστεί μια τεχνική που ονομάζεται ηλεκτρική κατάλυση των πνευμονικών φλεβών, η οποία έγκειται στην δημιουργία «εγκαυμάτων» με ηλεκτρικό ρεύμα εντοπισμένα σε συγκεκριμένη περιοχή της καρδιάς (πνευμονικές φλέβες) όπου συνήθως παράγεται και ξεκινάει η κολπική μαρμαρυγή. Η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί είτε από εξειδικευμένους Καρδιολόγους με ειδικούς καθετήρες με τεχνική παρόμοια με αυτήν της στεφανιογραφίας από το πόδι (Video), είτε από καρδιοχειρουργούς με επέμβαση ανοιχτής καρδιάς (μέθοδος Maze). Tα ποσοστά επιτυχίας της μεθόδου κυμαίνονται από 60-80 % αναλόγως της εμπειρίας κάθε κέντρου.
Γιατί κάποιος με κολπική μαρμαρυγή κινδυνεύει με εγκεφαλικό;
Όταν η καρδιά δεν συσπάται ρυθμικά αλλά τελείως ακανόνιστα όπως στην κολπική μαρμαρυγή δημιουργούνται μέσα σε αυτήν κατάλληλες συνθήκες ανάπτυξης θρόμβων, δηλαδή πηγμάτων αίματος οι οποίοι μπορούν να φύγουν από την καρδιά και με την κυκλοφορία να οδηγηθούν στον εγκέφαλο και να «φράξουν» κάποιες αρτηρίες προκαλώντας έτσι εγκεφαλικό.
Πώς μπορούμε να προστατευτούμε από το εγκεφαλικό;
Πρώτον σταματώντας την αρρυθμία με ειδικά φάρμακα έγκαιρα και δεύτερον χρησιμοποιώντας ειδικά αντιπηκτικά φάρμακα τα οποία «αραιώνουν» το αίμα και εμποδίζουν έτσι την δημιουργία θρόμβων. Εκτός από τα παλαιότερα και καθιερωμένα αντιπηκτικά φάρμακα (Sintrom) τα οποία απαιτούν συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες και συχνούς αιματολογικούς ελέγχους, πρόσφατα έχουν κυκλοφορήσει και νεώτερα με εξίσου καλά αποτελέσματα όμως με μεγαλύτερο κόστος.
Ποιές είναι οι νεώτερες εξελίξεις στην πρόληψη των εγκεφαλικών;
Σε ασθενείς που για κάποιο λόγο δεν μπορούν με ασφάλεια να πάρουν αντιπηκτικά φάρμακα, όπως ιστορικό αιμορραγιών από το στομάχι, ή αιμορραγιών από τον εγκέφαλο, υπάρχει μια νέα θεραπεία που υπόσχεται πολλά. Πρόκειται για μια συσκευή η οποία τοποθετείται με ειδικό τρόπο (διαδερμικά με καθετήρες χωρίς χειρουργείο) σε ένα σημείο της καρδιάς όπου συνήθως σχηματίζονται οι θρόμβοι (ωτίο του αριστερού κόλπου – LAA), ουσιαστικά αποκλείοντας το από την κυκλοφορία και ελαχιστοποιώντας έτσι την πιθανότητα εγκεφαλικού. (Video)
