από Δρ. Χριστόδουλος Παπαδόπουλος | Featured, Συμπτώματα
Με τον όρο λιποθυμία εννοούμε την πλήρη απώλεια συνείδησης του ασθενή που μπορεί να διαρκέσει από λίγα δευτερόλεπτα έως και λίγα λεπτά της ώρας. Η επιστημονική ορολογία της λιποθυμίας είναι η συγκοπή.
Η λιποθυμία είναι πιο συχνή σε ηλικιωμένα άτομα παρά σε νέα και μπορεί να υποκρύπτει σημαντικά καρδιολογικά προβλήματα. Ειδικά όταν αυτά επαναλαμβάνονται και ιδιαίτερα όταν συνοδεύονται με πτώση και κακώσεις πρέπει οπωσδήποτε να προγραμματιστεί κάποιος καρδιολογικός έλεγχος.
Δύο συχνά προβλήματα στους ηλικιωμένους που μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια της συνείδησης είναι η απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης που συνήθως οφείλεται σε κακή χρήση φαρμάκων και πολύ συχνά διαταραχές του ρυθμού της καρδιάς και ιδιαίτερα κάποια βραδυκαρδία (πτώση των καρδιακών παλμών). Στην τελευταία αυτή περίπτωση που διαπιστώνεται συνήθως με την τοποθέτηση ενός Holter ρυθμού (24ωρο ηλεκτροκαρδιογράφημα) προχωρούμε στην εμφύτευση ενός βηματοδότη που λύνει συνήθως οριστικά το πρόβλημα.
Σε περιπτώσεις που δεν αποκαλύπτεται κάποιο γενεσιουργό αίτιο της λιποθυμίας ολοκληρώνουμε την έρευνα με ένα ειδικό πρωτόκολλο συγκοπής το οποίο περιλαμβάνει μια σειρά άλλων εξειδικευμένων εξετάσεων.
από Δρ. Χριστόδουλος Παπαδόπουλος | Featured, Παθήσεις
Όταν αναφερόμαστε στην πνευμονική εμβολή, μιλάμε για μια επείγουσα κατάσταση στην οποία θρόμβοι από κάποιο σημείο του σώματος (συνηθέστερα από τα πόδια) αποσπώνται και εμβολίζουν (φράζουν) μέρος ή τμήματα των αρτηριών των πνευμόνων (εικόνα 1).
Θεωρείται μια ύπουλη ασθένεια καθώς η διάγνωσή της μπορεί εύκολα να «ξεφύγει», ενώ ορισμένες φορές μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στον θάνατο. Η συνηθέστερη πηγή θρόμβων που προκαλούν πνευμονική εμβολή είναι τα πόδια (90%) και η κατάσταση που προηγείται της εμβολής ονομάζεται εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση.
Πόσο συχνή είναι η πνευμονική εμβολή;
Η φλεβική θρόμβωση που μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονική εμβολή εμφανίζεται σε συχνότητα 1-2 περιπτώσεις σε 1000 άτομα τον χρόνο και από αυτές τις περιπτώσεις το 1/3 εμφανίζονται ως οξεία πνευμονική εμβολή.
Πώς καταλαβαίνουμε ότι ένα πόδι έχει θρόμβωση;
Το πόδι που έχει θρόμβωση έχει 3 βασικά χαρακτηριστικά : πονάει, είναι πρησμένο και πολλές φορές είναι κόκκινο. Καμιά φορά μπορεί να υπάρχει και πυρετός. (εικόνα 2)
Εικόνα 2. Ανίχνευση θρόμβου σε φλέβα των κάτω άκρων με υπερηχογράφημα
Γιατί είναι σημαντική η πνευμονική εμβολή;
Για τρεις βασικούς λόγους. Πρώτον γιατί σε ένα ποσοστό 15% προκαλεί τον θάνατο, δεύτερον σε ένα ποσοστό 30% προκαλεί μόνιμες βλάβες στους πνεύμονες και την καρδιά και τρίτον γιατί σε ένα πολύ σημαντικό ποσοστό μπορεί με την σωστή αντιμετώπιση να προληφθεί.
Ποιός κινδυνεύει περισσότερο;
Τόσο οι άνδρες όσο και γυναίκες κινδυνεύουν το ίδιο, ενώ όσο μεγαλύτερος σε ηλικία είναι ο ασθενής τόσο αυξάνει και ο κίνδυνος για πνευμονική εμβολή. Η ομάδα των ασθενών που κινδυνεύουν περισσότερο από πνευμονική εμβολή είναι αυτοί που υποβάλλονται σε κάποια χειρουργική επέμβαση και ο κίνδυνος υπάρχει τόσο κατά την νοσηλεία τους όσο και αρκετές μέρες μετά την έξοδό τους από το νοσοκομείο.
Ποιοί είναι οι συνηθέστεροι παράγοντες κινδύνου που προδιαθέτουν για πνευμονική εμβολή;
Κατάγματα ισχίου, χειρουργεία ορθοπεδικά, μεγάλα χειρουργεία στην κοιλιά και στην σπονδυλική στήλη, εκτεταμένα τραύματα, κακοήθειες, εγκεφαλικά επεισόδια με παράλυση και πολυήμερη κατάκλιση στο κρεβάτι, παχυσαρκία και μεγάλη ηλικία, είναι μόνο μερικοί από τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την πνευμονική εμβολή.
Με ποια συμπτώματα συνήθως εμφανίζεται η πνευμονική εμβολή;
Τα συνηθέστερα συμπτώματα είναι λιποθυμία, πολύ χαμηλή πίεση, δύσπνοια, πόνος στον θώρακα, ταχυπαλμία, εφίδρωση και συμπτώματα από θρόμβωση στα κάτω άκρα (πόδι ζεστό, πρησμένο που πονάει). Αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι ότι η βαρύτητα των συμπτωμάτων ποικίλει πολύ ανά περίσταση. Έτσι μπορεί ένα ασθενής να εμφανίζει μια βαριά κατάσταση σοκ (χαμηλή πίεση, δύσπνοια, ταχυπαλμία) και κάποιος άλλος απλά μια ελαφρά δύσπνοια. Για αυτόν τον λόγο θα πρέπει να υπάρχει πάντα επαγρύπνηση τόσο από τον ίδιο τον ασθενή όσο και από τον κάθε γιατρό που αντιμετωπίζει παρόμοια περιστατικά.
Πώς οριστικοποιείται η διάγνωση της πνευμονικής εμβολής;
Εκτός από τα συμπτώματα που μπορούν να οδηγήσουν τον γιατρό στην διάγνωση υπάρχουν μια σειρά εξετάσεων που οριστικοποιούν ή αποκλείουν την πνευμονική εμβολή. Πρόκειται για ειδικές αιματολογικές εξετάσεις, το υπερηχογράφημα καρδιάς που δίνει πληροφορίες για το πόσο επηρεάζεται η καρδιακή λειτουργία από την εμβολή, την αξονική τομογραφία καθώς και το σπινθηρογράφημα πνευμόνων.
Πώς αντιμετωπίζεται η πνευμονική εμβολή;
Η αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής απαιτεί συνήθως νοσηλεία στο νοσοκομείο. Πρέπει να γίνει άμεση χορήγηση αντιπηκτικών φαρμάκων (φαρμάκων που αραιώνουν το αίμα) όπως είναι η ηπαρίνη. Σε βαριές καταστάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα ιδιαίτερα ισχυρό φάρμακο που μπορεί να διαλύσει τον ή τους θρόμβους στους πνεύμονες, όμως μπορεί να προκαλέσει και σοβαρές αιμορραγίες και επομένως χρειάζεται μεγάλη προσοχή στην χρήση του. Επίσης χρειάζεται υποστήριξη της αναπνοής με οξυγόνο ή αναπνευστήρα, χρήση φαρμάκων για την άνοδο της αρτηριακής πίεσης κλπ.
Μπορεί να χρειαστεί χειρουργείο;
Συνήθως δεν χρειάζεται. Σε σπάνιες περιπτώσεις και σε εξειδικευμένα κέντρα μπορεί να γίνει χειρουργείο για την αφαίρεση του ή των θρόμβων από τις αρτηρίες των πνευμόνων (εικόνα 3).
Εικόνα 3. Υλικό θρόμβων που αφαιρέθηκαν μετά από χειρουργική επέμβαση.
Πώς προλαμβάνεται μια νέα πνευμονική εμβολή;
Απαραίτητο στοιχείο της σωστής αντιμετώπισης της πνευμονικής εμβολής είναι η πρόληψη μιας νέας πνευμονικής εμβολής. Έτσι σε πολύ πρώιμο στάδιο ξεκινάει η χορήγηση κάποιων άλλων αντιπηκτικών φαρμάκων από του στόματος, που ως σκοπό έχουν να επιτυγχάνουν ικανοποιητική «αραίωση» του αίματος έτσι ώστε να προληφθούν νέες θρομβώσεις και νέες εμβολές. Η χρήση αυτών των φαρμάκων γίνεται για τουλάχιστον τρεις μήνες ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις χορηγούνται και συνεχώς. Το πιο γνωστό από τα φάρμακα αυτά είναι το Sintrom, που η σωστή του χρήση απαιτεί τουλάχιστον μηνιαία αιματολογική εξέταση. Τέλος μπορεί να χρησιμοποιηθούν ειδικά φίλτρα (εικόνα 4) που τοποθετούνται στην πορεία των φλεβών από τα άκρα προς τους πνεύμονες και τα οποία θα εμποδίσουν στο μέλλον θρόμβους φτάσουν στους πνεύμονες.
Εικόνα 4. Ειδικά φίλτρα προστασίας από θρόμβους
από Δρ. Χριστόδουλος Παπαδόπουλος | Featured, Νέα
Τί είναι η ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας;
Η ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας είναι μια πολύ συχνή παθολογική κατάσταση της καρδιάς. Φυσιολογικά η μιτροειδής βαλβίδα ανοίγει και υποδέχεται το οξυγονωμένο αίμα από τους πνεύμονες στο αριστερό μέρος της καρδιάς (αριστερά κοιλία) και στη συνέχεια κλείνει εμποδίζοντας την επιστροφή του αίματος στους πνεύμονες. Όταν κλείνει η βαλβίδα αυτή το αίμα προωθείται από την αριστερά κοιλία στην κυκλοφορία του σώματος.
Στην ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας, η βαλβίδα αυτή δεν κλείνει καλά με αποτέλεσμα ποσότητα αίματος να επιστρέφει στους πνεύμονες και να δυσχεραίνεται σημαντικά το έργο της καρδιάς.
Τί δημιουργεί την ανεπάρκεια της βαλβίδας;
Διάφορες καταστάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας, όπως κατασκευαστικές της ανωμαλίες (συγγενείς), καταστροφή της λόγω προχωρημένης ηλικίας καθώς και καταστάσεις όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου ή καρδιακή ανεπάρκεια όπου η καρδιά μεγαλώνει, διογκώνεται και χάνει μέρος της δύναμής της.
Ποιά είναι τα κύρια συμπτώματα της ανεπάρκειας της μιτροειδούς;
Όταν η ανεπάρκεια είναι μικρή μπορεί να μην υπάρχουν καθόλου συμπτώματα. Όσο αυτή χειροτερεύει τότε εμφανίζονται συμπτώματα όπως λαχάνιασμα, η εύκολη κόπωση και η αδυναμία που εμποδίζουν τον ασθενή να ανταποκριθεί φυσιολογικά στις καθημερινές του δραστηριότητες. Όσο η κατάσταση αυτή δεν αντιμετωπίζεται τόσο χειροτερεύουν τα συμπτώματα και τόσο πιο πολύ αποδιοργανώνεται η καρδιακή λειτουργία και μπορεί να εμφανιστούν και διάφορες αρρυθμίες με κύρια εκδήλωση την ταχυκαρδία και την ζάλη. Επίμονος ξηρός βήχας, ανορεξία και αδιαθεσία αποτελούν και άλλες εκδηλώσεις της νόσου.
Πώς διορθώνεται το πρόβλημα;
Υπάρχουν φάρμακα που μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά τα συμπτώματα ειδικά όταν η ανεπάρκεια της βαλβίδας δεν είναι σοβαρή. Η μόνη όμως λύση που αντιμετωπίζει ριζικά την κατάσταση αυτή είναι η χειρουργική επιδιόρθωση που απαιτεί βέβαια ένα «χειρουργείο ανοικτής καρδιάς», με γενική αναισθησία.
(http://www.καρδιοχειρουργόσ.gr/treatmentguide.php?cat=mitralvalve)
Στις περιπτώσεις εκείνες όπου ένα τέτοιο χειρουργείο κριθεί πολύ επικίνδυνο για τον ασθενή, επειδή μπορεί να συνυπάρχουν πολλοί παράγοντες που αυξάνουν σημαντικά τους κινδύνους (πχ μεγάλη ηλικία, πνευμονοπάθειες, άλλα νοσήματα), υπάρχει η εναλλακτική λύση της διαδερμικής επιδιόρθωσης της μιτροειδούς βαλβίδος με την βοήθεια ειδικών καθετήρων. Μια τέτοια επέμβαση δεν είναι ένα ανοικτό χειρουργείο και επομένως η ίδια η επέμβαση αλλά και η ανάρρωση του ασθενή είναι πολύ πιο εύκολες. Το mitral clip είναι μια συσκευή (βλέπε εικόνες) που χρησιμοποιείται σε αυτήν την περίπτωση.
Τί είναι ακριβώς το mitralclip;
Πρόκειται ουσιαστικά για ένα μικρό «μανταλάκι», που με ειδικό τρόπο και χρησιμοποιώντας εξειδικευμένους καθετήρες τοποθετείται στην πάσχουσα βαλβίδα και περιορίζει σημαντικά την ανεπαρκή της σύγκλιση, κρατώντας ουσιαστικά κοντά τα δύο μέρη της βαλβίδας που λέγονται γλωχίνες. Η επέμβαση γίνεται υπό γενική αναισθησία και η διάρκειά της ποικίλει σε κάθε περίπτωση.
Μπορούν όλοι οι ασθενείς με ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας να αντιμετωπιστούν με αυτή την μέθοδο, χωρίς ανοικτό χειρουργείο;
Η απάντηση είναι όχι. Μόνο οι ασθενείς με σοβαρού βαθμού ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας και αυτοί οι οποίοι θεωρούνται υψηλού κινδύνου για ένα κλασικό ανοικτό χειρουργείο, είναι αυτοί που πιθανόν θα ωφεληθούν περισσότερο από την μέθοδο.
Πόσες μέρες νοσηλείας θα χρειαστούν μετά την επέμβαση;
Συνήθως απαιτείται μια ημέρα νοσηλείας στην Εντατική Μονάδα και 2-3 μέρες στο Καρδιολογικό Τμήμα.
Χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή μετά την επέμβαση;
Τα φάρμακα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπείας και είναι απαραίτητα προκειμένου να συντηρήσουν ή και να βελτιστοποιήσουν το αποτέλεσμα της επέμβασης.
Η μέθοδος είναι εξαιρετικά δαπανηρή και δυστυχώς προς το παρόν δεν καλύπτεται από κανένα Ταμείο Ασφάλισης.
από Δρ. Χριστόδουλος Παπαδόπουλος | Featured, Νέα, Παθήσεις
Διαδερμική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας (TAVI– Transcatheter Aortic Valve Implantation)
Η αορτική βαλβίδα είναι μία από τις τέσσερις βαλβίδες που έχει η καρδιά του ανθρώπου. Η φυσιολογική της λειτουργία είναι καθώς ανοίγει σε κάθε καρδιακό παλμό, να διευκολύνει την δίοδο του αίματος από τις καρδιακές κοιλότητες στην κυκλοφορία. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί η βαλβίδα αυτή να αρχίσει να στενεύει με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η ελεύθερη ροή του αίματος. Σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει μια παθολογική κατάσταση που ονομάζεται στένωση της αορτικής βαλβίδας.
Ποιά συμπτώματα προκαλεί η στένωση της αορτικής βαλβίδας;
Όταν η στένωση αρχίζει να γίνεται σοβαρή μπορεί να εμφανιστούν εύκολη κόπωση, ή δύσπνοια στην κόπωση (περπάτημα, σκάλες κλπ), πόνος στο στήθος ή και σε ορισμένες περιπτώσεις λιποθυμία.
Ποιά είναι η θεραπεία της στένωσης της αορτικής βαλβίδας;
Δυστυχώς δεν υπάρχει κάποιο φάρμακο σήμερα που να μπορεί να αντιμετωπίσει την στένωση μιας βαλβίδας. Επομένως η λύση στις περισσότερες περιπτώσεις είναι η χειρουργική αντικατάσταση της βαλβίδας, που απαιτεί βέβαια ένα «χειρουργείο ανοικτής καρδιάς». Ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις που ο ασθενής είναι πολύ μεγάλος σε ηλικία ή πάσχει από άλλα νοσήματα τα οποία αυξάνουν πολύ τον κίνδυνο ενός τέτοιου χειρουργείου, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την μέθοδο της διαδερμικής αντικατάστασης αορτικής βαλβίδας (TAVI – Transcatheter Aortic Valve Implantation).
Τί είναι η μέθοδος της διαδερμικής αντικατάστασης αορτικής βαλβίδας (TAVI – TranscatheterAorticValveImplantation)
Η μέθοδος συνίσταται στην τοποθέτηση μιας τεχνητής νέας βαλβίδας στην θέση της στενωμένης παλιάς βαλβίδας με την βοήθεια ενός ειδικού καθετήρα, με γενική αναισθησία αλλά χωρίς να απαιτείται «ανοικτό» χειρουργείο. Ο καθετήρας-μπαλόνι πάνω στον οποίο είναι τοποθετημένη η νέα βαλβίδα προωθείται με ειδικό τρόπο στην κατάλληλη θέση στην καρδιά, είτε από την μηριαία αρτηρία (αρτηρία του ποδιού) είτε από την κορυφή της καρδιάς.
(Δείτε το video https://www.youtube.com/watch?v=ZkgEf1EvRGc)
Μπορούμε σε όλους τους ασθενείς να χρησιμοποιήσουμε αυτήν την τεχνική;
Η μέθοδος αυτή προορίζεται μόνο για τους ασθενείς εκείνους που θεωρούνται ότι είναι πολύ υψηλού κινδύνου για να υποβληθούν σε «ανοικτή» επέμβαση αντικατάστασης αορτικής βαλβίδας.
Ποιός είναι ο έλεγχος που πρέπει να γίνει πριν την τεχνική αυτή;
O τυπικός έλεγχος περιλαμβάνει κλινική εξέταση, καρδιογράφημα, ακτινογραφία θώρακος, αιματολογικό έλεγχο, υπερηχογράφημα ή και διοισοφάγειο υπερηχογράφημα για την εκτίμηση της βαρύτητας της στένωσης, στεφανιογραφία για να αξιολογηθούν οι αρτηρίες της καρδιάς και αξονική τομογραφία για να απεικονιστεί με λεπτομέρεια όλο το μήκος της αορτής στον θώρακα και την κοιλιά, μέσα από την οποία θα οδηγήσουμε τον ειδικό καθετήρα-μπαλόνι στην καρδιά.
Πόση ώρα διαρκεί η επέμβαση ;
Συνήθως διαρκεί από 2 έως 4 ώρες αναλόγως της κάθε περίπτωσης.
Ποιές μπορεί να είναι οι επιπλοκές της επέμβασης;
Οι επιπλοκές της επέμβασης γενικά είναι σπάνιες σε Κέντρα με μεγάλη εμπειρία της μεθόδου. Ο κίνδυνος θανάτου είναι περίπου 2%, καρδιακού επεισοδίου 1%, εγκεφαλικού επεισοδίου 2-3%, ανάγκης μόνιμης βηματοδότησης 3% και ανοικτού χειρουργείου 0.5%. Άλλες λιγότερο σοβαρές επιπλοκές είναι οι τραυματισμοί στα σημεία της παρακέντησης, η επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας, οι αιμορραγίες ή και λοιμώξεις. Γενικά οι επιπλοκές θεωρούνται μικρές και σπάνιες συγκριτικά με το όφελος της επιτυχημένης επέμβασης.
Πόσο διαρκεί η ανάρρωση μετά την επέμβαση;
Συνήθως απαιτείται 1-2 ημέρες νοσηλείας στην Εντατική Μονάδα και 3-5 μέρες στο Καρδιολογικό τμήμα. Η μετέπειτα ανάρρωση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και εξατομικεύεται σε κάθε περίπτωση. Υπάρχουν εξατομικευμένα προγράμματα αποκατάστασης μετά την επέμβαση που επιτυγχάνουν την όσο το δυνατό πιο γρήγορη επάνοδο του ασθενή στην καθημερινότητά του.
Χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή μετά την επέμβαση;
Τα φάρμακα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπείας και είναι απαραίτητα προκειμένου να συντηρήσουν ή και να βελτιστοποιήσουν το αποτέλεσμα της επέμβασης.
Η μέθοδος αυτή καλύπτεται από τα Ταμεία Ασφάλισης;
Η μέθοδος είναι αρκετά δαπανηρή. Ωστόσο σήμερα καλύπτεται στο μεγαλύτερο μέρος της από τα Ταμεία.
