από Δρ. Χριστόδουλος Παπαδόπουλος | Featured, Παθήσεις
Όταν αναφερόμαστε στην πνευμονική εμβολή, μιλάμε για μια επείγουσα κατάσταση στην οποία θρόμβοι από κάποιο σημείο του σώματος (συνηθέστερα από τα πόδια) αποσπώνται και εμβολίζουν (φράζουν) μέρος ή τμήματα των αρτηριών των πνευμόνων (εικόνα 1).
Θεωρείται μια ύπουλη ασθένεια καθώς η διάγνωσή της μπορεί εύκολα να «ξεφύγει», ενώ ορισμένες φορές μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στον θάνατο. Η συνηθέστερη πηγή θρόμβων που προκαλούν πνευμονική εμβολή είναι τα πόδια (90%) και η κατάσταση που προηγείται της εμβολής ονομάζεται εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση.
Πόσο συχνή είναι η πνευμονική εμβολή;
Η φλεβική θρόμβωση που μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονική εμβολή εμφανίζεται σε συχνότητα 1-2 περιπτώσεις σε 1000 άτομα τον χρόνο και από αυτές τις περιπτώσεις το 1/3 εμφανίζονται ως οξεία πνευμονική εμβολή.
Πώς καταλαβαίνουμε ότι ένα πόδι έχει θρόμβωση;
Το πόδι που έχει θρόμβωση έχει 3 βασικά χαρακτηριστικά : πονάει, είναι πρησμένο και πολλές φορές είναι κόκκινο. Καμιά φορά μπορεί να υπάρχει και πυρετός. (εικόνα 2)
Εικόνα 2. Ανίχνευση θρόμβου σε φλέβα των κάτω άκρων με υπερηχογράφημα
Γιατί είναι σημαντική η πνευμονική εμβολή;
Για τρεις βασικούς λόγους. Πρώτον γιατί σε ένα ποσοστό 15% προκαλεί τον θάνατο, δεύτερον σε ένα ποσοστό 30% προκαλεί μόνιμες βλάβες στους πνεύμονες και την καρδιά και τρίτον γιατί σε ένα πολύ σημαντικό ποσοστό μπορεί με την σωστή αντιμετώπιση να προληφθεί.
Ποιός κινδυνεύει περισσότερο;
Τόσο οι άνδρες όσο και γυναίκες κινδυνεύουν το ίδιο, ενώ όσο μεγαλύτερος σε ηλικία είναι ο ασθενής τόσο αυξάνει και ο κίνδυνος για πνευμονική εμβολή. Η ομάδα των ασθενών που κινδυνεύουν περισσότερο από πνευμονική εμβολή είναι αυτοί που υποβάλλονται σε κάποια χειρουργική επέμβαση και ο κίνδυνος υπάρχει τόσο κατά την νοσηλεία τους όσο και αρκετές μέρες μετά την έξοδό τους από το νοσοκομείο.
Ποιοί είναι οι συνηθέστεροι παράγοντες κινδύνου που προδιαθέτουν για πνευμονική εμβολή;
Κατάγματα ισχίου, χειρουργεία ορθοπεδικά, μεγάλα χειρουργεία στην κοιλιά και στην σπονδυλική στήλη, εκτεταμένα τραύματα, κακοήθειες, εγκεφαλικά επεισόδια με παράλυση και πολυήμερη κατάκλιση στο κρεβάτι, παχυσαρκία και μεγάλη ηλικία, είναι μόνο μερικοί από τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την πνευμονική εμβολή.
Με ποια συμπτώματα συνήθως εμφανίζεται η πνευμονική εμβολή;
Τα συνηθέστερα συμπτώματα είναι λιποθυμία, πολύ χαμηλή πίεση, δύσπνοια, πόνος στον θώρακα, ταχυπαλμία, εφίδρωση και συμπτώματα από θρόμβωση στα κάτω άκρα (πόδι ζεστό, πρησμένο που πονάει). Αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι ότι η βαρύτητα των συμπτωμάτων ποικίλει πολύ ανά περίσταση. Έτσι μπορεί ένα ασθενής να εμφανίζει μια βαριά κατάσταση σοκ (χαμηλή πίεση, δύσπνοια, ταχυπαλμία) και κάποιος άλλος απλά μια ελαφρά δύσπνοια. Για αυτόν τον λόγο θα πρέπει να υπάρχει πάντα επαγρύπνηση τόσο από τον ίδιο τον ασθενή όσο και από τον κάθε γιατρό που αντιμετωπίζει παρόμοια περιστατικά.
Πώς οριστικοποιείται η διάγνωση της πνευμονικής εμβολής;
Εκτός από τα συμπτώματα που μπορούν να οδηγήσουν τον γιατρό στην διάγνωση υπάρχουν μια σειρά εξετάσεων που οριστικοποιούν ή αποκλείουν την πνευμονική εμβολή. Πρόκειται για ειδικές αιματολογικές εξετάσεις, το υπερηχογράφημα καρδιάς που δίνει πληροφορίες για το πόσο επηρεάζεται η καρδιακή λειτουργία από την εμβολή, την αξονική τομογραφία καθώς και το σπινθηρογράφημα πνευμόνων.
Πώς αντιμετωπίζεται η πνευμονική εμβολή;
Η αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής απαιτεί συνήθως νοσηλεία στο νοσοκομείο. Πρέπει να γίνει άμεση χορήγηση αντιπηκτικών φαρμάκων (φαρμάκων που αραιώνουν το αίμα) όπως είναι η ηπαρίνη. Σε βαριές καταστάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα ιδιαίτερα ισχυρό φάρμακο που μπορεί να διαλύσει τον ή τους θρόμβους στους πνεύμονες, όμως μπορεί να προκαλέσει και σοβαρές αιμορραγίες και επομένως χρειάζεται μεγάλη προσοχή στην χρήση του. Επίσης χρειάζεται υποστήριξη της αναπνοής με οξυγόνο ή αναπνευστήρα, χρήση φαρμάκων για την άνοδο της αρτηριακής πίεσης κλπ.
Μπορεί να χρειαστεί χειρουργείο;
Συνήθως δεν χρειάζεται. Σε σπάνιες περιπτώσεις και σε εξειδικευμένα κέντρα μπορεί να γίνει χειρουργείο για την αφαίρεση του ή των θρόμβων από τις αρτηρίες των πνευμόνων (εικόνα 3).
Εικόνα 3. Υλικό θρόμβων που αφαιρέθηκαν μετά από χειρουργική επέμβαση.
Πώς προλαμβάνεται μια νέα πνευμονική εμβολή;
Απαραίτητο στοιχείο της σωστής αντιμετώπισης της πνευμονικής εμβολής είναι η πρόληψη μιας νέας πνευμονικής εμβολής. Έτσι σε πολύ πρώιμο στάδιο ξεκινάει η χορήγηση κάποιων άλλων αντιπηκτικών φαρμάκων από του στόματος, που ως σκοπό έχουν να επιτυγχάνουν ικανοποιητική «αραίωση» του αίματος έτσι ώστε να προληφθούν νέες θρομβώσεις και νέες εμβολές. Η χρήση αυτών των φαρμάκων γίνεται για τουλάχιστον τρεις μήνες ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις χορηγούνται και συνεχώς. Το πιο γνωστό από τα φάρμακα αυτά είναι το Sintrom, που η σωστή του χρήση απαιτεί τουλάχιστον μηνιαία αιματολογική εξέταση. Τέλος μπορεί να χρησιμοποιηθούν ειδικά φίλτρα (εικόνα 4) που τοποθετούνται στην πορεία των φλεβών από τα άκρα προς τους πνεύμονες και τα οποία θα εμποδίσουν στο μέλλον θρόμβους φτάσουν στους πνεύμονες.
Εικόνα 4. Ειδικά φίλτρα προστασίας από θρόμβους
από Δρ. Χριστόδουλος Παπαδόπουλος | Featured, Νέα, Παθήσεις
Διαδερμική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας (TAVI– Transcatheter Aortic Valve Implantation)
Η αορτική βαλβίδα είναι μία από τις τέσσερις βαλβίδες που έχει η καρδιά του ανθρώπου. Η φυσιολογική της λειτουργία είναι καθώς ανοίγει σε κάθε καρδιακό παλμό, να διευκολύνει την δίοδο του αίματος από τις καρδιακές κοιλότητες στην κυκλοφορία. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί η βαλβίδα αυτή να αρχίσει να στενεύει με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η ελεύθερη ροή του αίματος. Σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει μια παθολογική κατάσταση που ονομάζεται στένωση της αορτικής βαλβίδας.
Ποιά συμπτώματα προκαλεί η στένωση της αορτικής βαλβίδας;
Όταν η στένωση αρχίζει να γίνεται σοβαρή μπορεί να εμφανιστούν εύκολη κόπωση, ή δύσπνοια στην κόπωση (περπάτημα, σκάλες κλπ), πόνος στο στήθος ή και σε ορισμένες περιπτώσεις λιποθυμία.
Ποιά είναι η θεραπεία της στένωσης της αορτικής βαλβίδας;
Δυστυχώς δεν υπάρχει κάποιο φάρμακο σήμερα που να μπορεί να αντιμετωπίσει την στένωση μιας βαλβίδας. Επομένως η λύση στις περισσότερες περιπτώσεις είναι η χειρουργική αντικατάσταση της βαλβίδας, που απαιτεί βέβαια ένα «χειρουργείο ανοικτής καρδιάς». Ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις που ο ασθενής είναι πολύ μεγάλος σε ηλικία ή πάσχει από άλλα νοσήματα τα οποία αυξάνουν πολύ τον κίνδυνο ενός τέτοιου χειρουργείου, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την μέθοδο της διαδερμικής αντικατάστασης αορτικής βαλβίδας (TAVI – Transcatheter Aortic Valve Implantation).
Τί είναι η μέθοδος της διαδερμικής αντικατάστασης αορτικής βαλβίδας (TAVI – TranscatheterAorticValveImplantation)
Η μέθοδος συνίσταται στην τοποθέτηση μιας τεχνητής νέας βαλβίδας στην θέση της στενωμένης παλιάς βαλβίδας με την βοήθεια ενός ειδικού καθετήρα, με γενική αναισθησία αλλά χωρίς να απαιτείται «ανοικτό» χειρουργείο. Ο καθετήρας-μπαλόνι πάνω στον οποίο είναι τοποθετημένη η νέα βαλβίδα προωθείται με ειδικό τρόπο στην κατάλληλη θέση στην καρδιά, είτε από την μηριαία αρτηρία (αρτηρία του ποδιού) είτε από την κορυφή της καρδιάς.
(Δείτε το video https://www.youtube.com/watch?v=ZkgEf1EvRGc)
Μπορούμε σε όλους τους ασθενείς να χρησιμοποιήσουμε αυτήν την τεχνική;
Η μέθοδος αυτή προορίζεται μόνο για τους ασθενείς εκείνους που θεωρούνται ότι είναι πολύ υψηλού κινδύνου για να υποβληθούν σε «ανοικτή» επέμβαση αντικατάστασης αορτικής βαλβίδας.
Ποιός είναι ο έλεγχος που πρέπει να γίνει πριν την τεχνική αυτή;
O τυπικός έλεγχος περιλαμβάνει κλινική εξέταση, καρδιογράφημα, ακτινογραφία θώρακος, αιματολογικό έλεγχο, υπερηχογράφημα ή και διοισοφάγειο υπερηχογράφημα για την εκτίμηση της βαρύτητας της στένωσης, στεφανιογραφία για να αξιολογηθούν οι αρτηρίες της καρδιάς και αξονική τομογραφία για να απεικονιστεί με λεπτομέρεια όλο το μήκος της αορτής στον θώρακα και την κοιλιά, μέσα από την οποία θα οδηγήσουμε τον ειδικό καθετήρα-μπαλόνι στην καρδιά.
Πόση ώρα διαρκεί η επέμβαση ;
Συνήθως διαρκεί από 2 έως 4 ώρες αναλόγως της κάθε περίπτωσης.
Ποιές μπορεί να είναι οι επιπλοκές της επέμβασης;
Οι επιπλοκές της επέμβασης γενικά είναι σπάνιες σε Κέντρα με μεγάλη εμπειρία της μεθόδου. Ο κίνδυνος θανάτου είναι περίπου 2%, καρδιακού επεισοδίου 1%, εγκεφαλικού επεισοδίου 2-3%, ανάγκης μόνιμης βηματοδότησης 3% και ανοικτού χειρουργείου 0.5%. Άλλες λιγότερο σοβαρές επιπλοκές είναι οι τραυματισμοί στα σημεία της παρακέντησης, η επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας, οι αιμορραγίες ή και λοιμώξεις. Γενικά οι επιπλοκές θεωρούνται μικρές και σπάνιες συγκριτικά με το όφελος της επιτυχημένης επέμβασης.
Πόσο διαρκεί η ανάρρωση μετά την επέμβαση;
Συνήθως απαιτείται 1-2 ημέρες νοσηλείας στην Εντατική Μονάδα και 3-5 μέρες στο Καρδιολογικό τμήμα. Η μετέπειτα ανάρρωση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και εξατομικεύεται σε κάθε περίπτωση. Υπάρχουν εξατομικευμένα προγράμματα αποκατάστασης μετά την επέμβαση που επιτυγχάνουν την όσο το δυνατό πιο γρήγορη επάνοδο του ασθενή στην καθημερινότητά του.
Χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή μετά την επέμβαση;
Τα φάρμακα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπείας και είναι απαραίτητα προκειμένου να συντηρήσουν ή και να βελτιστοποιήσουν το αποτέλεσμα της επέμβασης.
Η μέθοδος αυτή καλύπτεται από τα Ταμεία Ασφάλισης;
Η μέθοδος είναι αρκετά δαπανηρή. Ωστόσο σήμερα καλύπτεται στο μεγαλύτερο μέρος της από τα Ταμεία.
από Δρ. Χριστόδουλος Παπαδόπουλος | Παθήσεις
Αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας στο σπίτι
Υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης;
Σήμερα η καρδιακή ανεπάρκεια έχει πάρει την μορφή πανδημίας καθώς καθημερινά πολλαπλασιάζεται ο αριθμός των ασθενών στους οποίους διαγιγνώσκεται η νόσος. Ενώ έχουν γίνει σημαντικά βήματα στην φαρμακευτική αντιμετώπισή της, εξακολουθεί ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών να απορυθμίζεται και να απαιτεί πολυήμερη νοσηλεία ενώ ταυτόχρονα ένα ποσοστό που κυμαίνεται έως 20 % πεθαίνει στον πρώτο χρόνο από την διάγνωση. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω τα διάφορα συστήματα υγείας επιβαρύνονται οικονομικά και αναμένεται να επιβαρύνονται ολοένα και περισσότερο καθώς αυξάνει η επίπτωση της νόσου ιδιαίτερα στις Δυτικές «εξελιγμένες» κοινωνίες. Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να γίνει κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να μπορέσουμε να ελέγξουμε καλύτερα την πρόοδο της νόσου και να αποφύγουμε έγκαιρα τις επείγουσες και επικίνδυνες καταστάσεις που συνδέονται με αυτήν, με την βελτίωση της φροντίδας του ασθενή με καρδιακή ανεπάρκεια στο σπίτι. Απαραίτητο στοιχείο για να βελτιώσουμε την φροντίδα του ασθενή είναι να τον κάνουμε «συμμέτοχο» στην διαχείρηση του προβλήματός του καθώς έτσι θα απεξαρτηθεί εν μέρει από τον γιατρό του και θα είναι σε θέση να πάρει περιορισμένες μεν αλλά ουσιαστικές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της κατάστασής του.
Η βελτίωση της φροντίδας του ασθενή με καρδιακή ανεπάρκεια στο σπίτι περνάει από πέντε βασικούς άξονες:
1. Σωστός έλεγχος φαρμακευτικής αγωγής. Θα πρέπει να συζητείται διεξοδικά και κατ’ επανάληψη ότι έχει να κάνει με την συμμόρφωση του ασθενή με την αγωγή του:
- Σωστός προγραμματισμός δόσεων φαρμάκων
- Έγκαιρη προμήθεια φαρμάκων
- Θα πρέπει ο υπεύθυνος γιατρός να έχει πειστεί ότι ο ασθενής αντιλαμβάνεται τις αλλαγές που κάνει στην φαρμακευτική αγωγή
- Θα πρέπει ο ασθενής έγκαιρα να αναγνωρίζει πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες
- Θα πρέπει ο ασθενής να μάθει να διαχειρίζεται αλλαγές στην αγωγή του όταν φεύγει ταξίδι ή είναι ασθενής
- Θα πρέπει ο ασθενής να μάθει να διαχειρίζεται κάποια παράληψη δόσης φαρμάκου
- Θα πρέπει ο ασθενής να μάθει να επικοινωνεί με τον γιατρό του για οποιοδήποτε πρόβλημα που αφορά στην θεραπεία
- Θα πρέπει ο ασθενής να μάθει να αναγνωρίζει ποιό φάρμακο είναι το διουρητικό του
Στην παρακάτω εικόνα (1) φαίνεται μια ενημερωτική χρηστική κάρτα την οποία μπορούμε να δίνουμε σε κάθε ασθενή με καρδιακή ανεπάρκεια για την βελτίωση της φροντίδας του στο σπίτι.
Εικόνα 1. Έντυπο καταγραφής του βάρους του ασθενή, των διουρητικών δισκίων του και την έκτασης των οιδημάτων (πρηξίματα) στα πόδια, που βοηθά και τον ίδιο τον ασθενή αλλά και τον γιατρό του στην καλύτερη παρακολούθηση και ρύθμιση της αγωγής.
2. Έλεγχος συμπτωμάτων και σημείων της νόσου
- Καθημερινό και λεπτομερές ζύγισμα την ίδια ώρα κάθε πρωί. Θα πρέπει το ζύγισμα να γίνει μια καθημερινή συνήθεια στον ασθενή καθώς είναι το ίδιο σημαντικό με την σωστή λήψη των φαρμάκων του. Κάθε μικρή ή μεγαλύτερη αλλαγή στο βάρος του ασθενή θα πρέπει να αξιολογείται γιατί συνήθως οφείλεται σε απορύθμιση της νόσου. Κάνοντας τις σωστές θεραπευτικές ενέργειες ανάλογα με τις διακυμάνσεις του βάρους του μπορούμε έγκαιρα να προφυλάξουμε τον ασθενή από οξείες και ιδιαίτερα επικίνδυνες επιπλοκές.
- Συστηματική καταγραφή των οιδημάτων (πρηξίματα) στα πόδια και στην μέση. Οποιαδήποτε επιδείνωση και εδώ θα πρέπει να αξιολογείται.
- Συστηματική και καθημερινή αξιολόγηση των συμπτωμάτων του ασθενή από τον ίδιο. Θα πρέπει να εκπαιδεύσουμε επαρκώς και τον ίδιο τον ασθενή αλλά και το περιβάλλον του για τα σημεία και συμπτώματα της νόσου. Έτσι π.χ. ένας επίμονος βήχας ιδιαίτερα τις βραδυνές ώρες, η κακή ποιότητα ύπνου με ανησυχία και αδυναμία κατάκλισης, μια προοδευτικά επιδεινούμενη κόπωση είναι στοιχεία που σημαίνουν απορύθμιση και απαιτούν λήξη άμεσων μέτρων. Όλες αυτές οι πληροφορίες για να γίνουν κτήμα του ασθενή θα πρέπει ο γιατρός να καταναλώσει πολλές ώρες για την σωστή του εκπαίδευση.
- Δίαιτα πτωχή σε αλάτι. Είναι κεφαλαιώδους σημασίας και θα πρέπει συνεχώς να το υπενθυμίζουμε στον ασθενή και στο περιβάλλον του.
- Πρόγραμμα άσκησης. Σωστό και σταθερό πρόγραμμα εκγύμνασης βελτιώνει σαφέστατα την ποιότητα ζωής αυτών των ασθενών.
- Διακοπή καπνίσματος και έλεγχος αλκοόλ. Η κατάχρηση καπνού και αλκοόλ αποδεδειγμένα οδηγεί τους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια νωρίτερα στον θάνατο και αυτό θα πρέπει να γίνεται κατανοητό.
Σήμερα στα πλαίσια της βελτίωσης της φροντίδας του ασθενή στο σπίτι, γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη η τεχνολογία της τηλεϊατρικής. Στην περίπτωση της τηλεϊατρικής μας δίνεται η δυνατότητα να μεταφέρουμε στοιχεία και δεδομένα που αφορούν την κλινική κατάσταση του ασθενή, από το σπίτι του σε ένα κέντρο αναφοράς συνήθως με την βοήθεια υπολογιστών. Τέτοια στοιχεία μπορεί να είναι το σωματικό βάρος, η αρτηριακή πίεση, ο καρδιακός ρυθμός, το ηλεκτροκαρδιογράφημα, μετρήσεις σακχάρου αίματος ή άλλων βιοχημικών δεικτών καθώς και δεδομένα από την κυκλοφορία του ασθενή που μπορούν να λαμβάνονται από ειδικές μικροσυσκευές – αισθητήρες που έχουν εμφυτευθεί στον ίδιο τον ασθενή (εικόνα 2).
Εικόνα 2. Εμφυτεύματα που τοποθετούνται στην πνευμονική κυκλοφορία και μεταδίδουν δεδομένα με τηλεμετρία.
Παρόμοιες πληροφορίες μπορούμε να λαμβάνουμε και από τους εξελιγμένους βηματοδότες τελευταίας γενιάς (εικόνα 3).
Εικόνα 3. Βηματοδότες τελευταίας γενιάς που μεταδίδουν δεδομένα από τον ασθενή με τηλεμετρία.
Σήμερα πιστεύεται ότι οι δυνατότητες της τηλεμετρίας με την οποία μπορούμε να συλλέγουμε και να επεξεργαζόμαστε κλινικά δεδομένα του ασθενή από το σπίτι του, χωρίς να απαιτείται η φυσική του παρουσία, δίνει σημαντικές δυνατότητες και προοπτικές στην σωστότερη αντιμετώπιση της νόσου και των επιπλοκών της, καθώς και στην μείωση των αναγκών για νοσηλεία. Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες η τηλεμετρία μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε μείωση της θνητότητας, ενώ δίνει την δυνατότητα για εξοικονόμηση πόρων καθώς η διαχείρηση των ασθενών αυτών κοστίζει σημαντικά. Φυσικά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά πάντα όσο φαίνονται και υπάρχουν όσον αφορά στην εφαρμογή της μεθόδου αρκετά προβλήματα τόσο νομικής φύσεως (απόρρητο, πρόσβαση στα δεδομένα) όσο και ανεύρεσης οικονομικών πόρων που να στηρίξουν αυτό το εγχείρημα. Ωστόσο αυτό που είναι σίγουρο, ότι κάποια στιγμή στο μέλλον η τηλεμετρία θα αποτελεί καθημερινή πρακτική στην αντιμετώπιση ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια.
από Δρ. Χριστόδουλος Παπαδόπουλος | Παθήσεις
Τί είναι το μεταβολικό σύνδρομο;
Μεταβολικό σύνδρομο ορίζεται ως ένα σύνολο καταστάσεων οι οποίες συμβάλουν στην ανάπτυξη καρδιακών παθήσεων ή σακχαρώδη διαβήτη του τύπου των ενηλίκων (τύπος ΙΙ).
Για να έχει κάποιος μεταβολικό σύνδρομο θα πρέπει να έχει τουλάχιστον 3 από τις παρακάτω 5 καταστάσεις:
1. Παχυσαρκία και πιο συγκεκριμένα να έχει δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ) >30 και χαρακτηριστικά μεγάλη περιφέρεια μέσης
2. Υψηλή αρτηριακή πίεση, δηλαδή τιμές συστολικής αρτηριακής πίεσης >130 και διαστολικής >85, ή λήψη αντιϋπερτασικών φαρμάκων
3. Υψηλές τιμές σακχάρου (τιμές νηστείας >110 mg/dL). Αυτό συμβαίνει όταν ο οργανισμός δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη για να «κάψει» το σάκχαρο ή εμφανίζει την λεγόμενη «αντίσταση» στην ινσουλίνη, δηλαδή ενώ υπάρχει ινσουλίνη δεν είναι δραστική.
4. Υψηλές τιμές τριγλυκεριδίων (τιμές νηστείας >150 mg/dL)
5. Χαμηλές τιμές καλής χοληστερίνης HDL (<40 – 45 mg/dL). H χοληστερίνη αυτή προφυλάσσει από τα καρδιακά επεισόδια
Υπάρχουν πολλοί επιστήμονες που δεν συμφωνούν με την ύπαρξη ούτε χρησιμοποιούν τον όρο μεταβολικό σύνδρομο. Ωστόσο ένα είναι σίγουρο, ότι αφορά καταστάσεις που μπορούν να περιοριστούν με την σωστή διατροφή, την απώλεια βάρους και την συστηματική άσκηση. (Διαβάστε περισσότερα ΕΔΩ)
Πώς μπορώ να καταλάβω ότι έχω μεταβολικό σύνδρομο;
Μέτρησε την πίεσή σου, την περιφέρεια της μέσης σου καθώς και το ύψος και το βάρος σου για να υπολογίσεις τον δείκτη ΒΜΙ από πίνακες που υπάρχουν στο διαδίκτυο (http://www.bmi-calculator.net/metric-bmi-calculator.php). Μέτρησε αφού μείνεις νηστικός για τουλάχιστον 10 ώρες την χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδιά σου. Αν έχεις τουλάχιστον 3 από τις παραπάνω 5 καταστάσεις που είπαμε έχεις μεταβολικό σύνδρομο.
Μπορώ να προλάβω το μεταβολικό σύνδρομο;
Μπορείς να ελαττώσεις κατά πολύ τις πιθανότητες να αποκτήσεις μεταβολικό σύνδρομο, χάνοντας τα περιττά σου κιλά, βελτιώνοντας την διατροφή σου τρώγοντας άφθονα φρούτα και λαχανικά και περιορίζοντας τις τροφές με πολλά λιπαρά, κάνοντας συστηματικά άσκηση και διακόπτοντας το κάπνισμα εφόσον καπνίζεις.
Ποιοι παράγοντες αυξάνουν την πιθανότητα σε κάποιον ασθενή να αναπτύξει μεταβολικό σύνδρομο;
- ΒΜΙ>35
- Εμμηνόπαυση στις γυναίκες
- Μεγάλη ηλικία
- Κάπνισμα
- Δίαιτα υψηλή σε υδατάνθρακες
- Ελαττωμένη φυσική δραστηριότητα
- Οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδη διαβήτη ή μεταβολικού συνδρόμου
Πώς αντιμετωπίζεται το μεταβολικό σύνδρομο;
- Δίαιτα. Η υγιεινή διατροφή και η ελάττωση της πρόσληψης περιττών θερμίδων βοηθάει δραστικά στην απώλεια βάρους, την ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου και την πτώση των επιπέδων των λιπιδίων. Η διατροφή θα πρέπει να είναι πλούσια σε φρούτα και λαχανικά που περιέχουν αντιοξειδωτικές ουσίες και πτωχή σε αλάτι και λιπαρά.
- Άσκηση. Ιδανικά θα πρέπει κάποιος να ασκείται κάθε μέρα. Ωστόσο αν ασκείται 5 φορές την εβδομάδα για 30 τουλάχιστον λεπτά θεωρείται ικανοποιητικό. Προτιμούμε γενικά την αερόβια άσκηση (περπάτημα, τρέξιμο, ποδήλατο, κολύμπι).
- Συχνά ο γιατρός αναγκάζεται και συνταγογραφήσει συγκεκριμένα φάρμακα προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αυξημένη αρτηριακή πίεση ή το αυξημένο σάκχαρο και η χοληστερίνη του ασθενούς με μεταβολικό σύνδρομο. Ωστόσο σήμερα δεν υπάρχει κάποιο φάρμακο που να προλαμβάνει το σύνδρομο αυτό.
από Δρ. Χριστόδουλος Παπαδόπουλος | Παθήσεις
Ταχύπνοια
Με τον όρο ταχύπνοια αναφερόμαστε σε μια παθολογική κατάσταση στην οποία ο ασθενής παρουσιάζει αυξημένο αριθμό ή συχνότητα αναπνοών, το οποίο είναι αποτέλεσμα κακής οξυγόνωσης του αίματος. Αυτή η κακή οξυγόνωση του αίματος οφείλεται στις περισσότερες περιπτώσεις σε παθήσεις των ίδιων των πνευμόνων αλλά μπορεί και να οφείλεται σε παθήσεις της καρδιάς. Όταν μιλάμε για αυξημένο αριθμό αναπνοών εννοούμε παραπάνω από 20 αναπνοές το λεπτό που μπορεί να φτάσουν και ως τις 30 με 35.
Ταχύπνοια σημαίνει δύσπνοια;
H ταχύπνοια είναι πράγματι μορφή δύσπνοιας. Όπως αναφέρθηκε και πιο πριν χαρακτηρίζεται από μεγάλο αριθμό αναπνοών (20 με 30 το λεπτό) και χαρακτηριστικά οι αναπνοές είναι γρήγορες (διαρκούν λίγο).
Τι είναι ορθόπνοια;
Είναι μορφή δύσπνοιας, όπου συνήθως ο ασθενής αναγκάζεται να σηκωθεί από το κρεβάτι προκειμένου να αναπνεύσει καλύτερα. Επιπλέον κάθεται συνήθως σε καρέκλα όπου μπορεί και να αποκοιμηθεί καθιστός ή όταν πλαγιάζει αναγκάζεται να χρησιμοποιεί 2-3 μαξιλάρια προκειμένου να αναπνέει ανετότερα. Είναι χαρακτηριστικό σύμπτωμα της καρδιακής ανεπάρκειας.
Τι είναι παροδική ταχύπνοια των νεογνών;
Πρόκειται για μια παθολογική κατάσταση που συμβαίνει στα πρόωρα νεογνά, όπου συνήθως η ταχύπνοια που παρουσιάζουν, οφείλεται στην ανωριμότητα των πνευμόνων τους. Είναι μια καλοήθης κατάσταση που δεν έχει σχέση με καρδιοπάθειες και συχνά υποχωρεί πλήρως χωρίς περαιτέρω προβλήματα για τον οργανισμό.
Ποιές είναι οι συχνότερες πνευμονοπάθειες που σχετίζονται με ταχύπνοια;
Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), το πνευμονικό εμφύσημα και το αλλεργικό βρογχικό άσθμα συνδέονται με την εμφάνιση δύσπνοιας ή ταχύπνοιας. Ωστόσο σε ασθενείς με άλλα προβλήματα όπως καρδιοπάθειες και αναιμία, ακόμη και μια λοίμωξη αναπνευστικού (πνευμονία) μπορεί να οδηγήσει σε ταχύπνοια.
Ποιές είναι οι συχνότερες καρδιοπάθειες που σχετίζονται με ταχύπνοια;
Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι η κατ’ εξοχήν πάθηση που ως κύριο σύμπτωμα εμφανίζει την ταχύπνοια ιδιαίτερα στην κόπωση αλλά και σε ηρεμία.
Ποιές άλλες καταστάσεις σχετίζονται με ταχύπνοια;
Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός παθολογικών καταστάσεων που εκδηλώνεται με σύμπτωμα την δύσπνοια ή την ταχύπνοια, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους ασθενείς. Τέτοιες καταστάσεις είναι η αναιμία, ο υπερθυρεοειδισμός, διάφορες κακοήθειες, τα εμπύρετα νοσήματα κ.λ.π.
Πρέπει να τονιστεί ότι συχνά η ταχύπνοια είναι εκδήλωση άγχους ή κατάθλιψης όπου δεν υπάρχει κάποιο άλλο οργανικό αίτιο. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα συμπτώματα υποχωρούν γρήγορα με την λήψη διάφορων ηρεμιστικών ή αγχολυτικών φαρμάκων.
από Δρ. Χριστόδουλος Παπαδόπουλος | Παθήσεις
Tί πρέπει να γνωρίζετε για τις άπνοιες στον ύπνο (Σύνδρομο υπνικής άπνοιας)
Υπνική άπνοια είναι εκείνη η παθολογική κατάσταση στην οποία σταματάει κάποιος να αναπνέει στην διάρκεια του ύπνου του για μικρά επαναλαμβανόμενα χρονικά διαστήματα. Διακρίνουμε δύο μορφές, την αποφρακτικού τύπου υπνική άπνοια που είναι και η πιο συχνή και την κεντρικού τύπου υπνική άπνοια. Πολλοί από τους ασθενείς που πάσχουν από το σύνδρομο δεν το γνωρίζουν, αν και ξέρουν ότι μπορεί να ξυπνάνε πολλές φορές στον ύπνο τους τρομαγμένοι, απότομα και με αίσθημα δύσπνοιας. Σημαντική βοήθεια στην διάγνωση παίζουν οι πληροφορίες που συλλέγουμε από το οικογενειακό περιβάλλον, που μπορεί να μας περιγράψει την κακή ποιότητα ύπνου του ασθενή και το πολλές φορές έντονο ροχαλητό του.
Στην αποφρακτικού τύπου άπνοια, όπως φαίνεται στο σχήμα συμβαίνει περιοδικά διακοπή της ροής του αέρα προς τους πνεύμονες λόγω απόφραξης στο πίσω μέρος του λαιμού. Εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα παχύσαρκα, με «ειδική» ανατομία στον λαιμό, ρινική απόφραξη, κατάχρηση καπνού και αλκοόλ ενώ φαίνεται ότι υπάρχει και σε έναν βαθμό κληρονομικότητα.
Στην κεντρικού τύπου άπνοια, που είναι πολύ σπανιότερη από την προηγούμενη ο εγκέφαλος αδυνατεί να στείλει τα σωστά μηνύματα στους μυς εκείνους που συμμετέχουν στην αναπνοή. Εμφανίζεται σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, σε σπάνια νευρολογικά νοσήματα και μετά από λήψη κάποιων ειδικών φαρμάκων.
Ποιά είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα ;
- έντονο ροχαλητό στον ύπνο
- υπνηλία στην διάρκεια της ημέρας
- ασυνήθιστη κόπωση – xαρακτηριστικά οι ασθενείς ξυπνούν το πρωί και νιώθουν κουρασμένοι
- ανήσυχος – άστατος ύπνος
- οι ασθενείς συχνά ξυπνούν απότομα με αίσθημα δύσπνοιας ή βήχα
- πρωινός πονοκέφαλος, ξερό στόμα, πονόλαιμος
- οι ασθενείς ξυπνούν συχνά πολλές φορές για να ουρήσουν
- διαταραχή προσοχής –διαταραχές μνήμης
Υπάρχει κάποιο ειδικό τεστ για την διάγνωση του συνδρόμου ;
H μελέτη ύπνου είναι η ειδική δοκιμασία που θέτει την διάγνωση της υπνικής άπνοιας. Ο ασθενής ενώ κοιμάται μελετάται με ειδικά μηχανήματα και παρακολουθείται ιδιαίτερα εάν κάνει άπνοιες, την συχνότητά τους και τον αριθμό τους.
Τί μπορείτε να κάνετε για να βελτιώστε τις άπνοιες ;
- να μην κοιμάστε ανάσκελα
- να χάσετε βάρος
- να αποφεύγετε το αλκοόλ και το κάπνισμα
Πώς θεραπεύεται το σύνδρομο υπνικής άπνοιας ;
Η μόνη ουσιαστικά θεραπεία είναι η χρησιμοποίηση μιας ειδικής μάσκας στην διάρκεια του ύπνου (μάσκα CPAP), η οποία πραγματικά βελτιώνει από την πρώτη στιγμή τα συμπτώματα των ασθενών.
Είναι επικίνδυνο το σύνδρομο υπνικής άπνοιας ;
Οι άπνοιες στην διάρκεια του ύπνου δεν είναι απλά ενοχλητικές για τον ασθενή και τους γύρω του επηρεάζοντας την καθημερινότητά τους, αλλά επιπλέον συνδέονται με σοβαρές παθολογικές καταστάσεις όπως η αρτηριακή υπέρταση, η στεφανιαία νόσος, η καρδιακή ανεπάρκεια, οι αρρυθμίες ακόμη και ο σακχαρώδης διαβήτης. Έχει διαπιστωθεί ότι μεγάλο ποσοστό των ασθενών με άπνοιες στον ύπνο πάσχουν από αυτά τα νοσήματα και η σωστή και έγκαιρη έναρξη της θεραπείας τους με την ειδική μάσκα, περιορίζει και αποτρέπει πολλές φορές την εμφάνισή τους.
Υπάρχουν νεότερες εξελίξεις στην θεραπευτική αντιμετώπιση της υπνικής άπνοιας και των συνεπειών της ;
Επειδή στο σύνδρομο απνοιών στον ύπνο, ένας βασικός μηχανισμός που εξηγεί την επίδραση του στο καρδιαγγειακό σύστημα, είναι η διέγερση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, υπάρχουν μελέτες που έδειξαν ότι σε ορισμένες περιπτώσεις, η κατάλυση (διακοπή) του συμπαθητικού νευρικού συστήματος στις νεφρικές αρτηρίες μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα ωφέλιμη. Η μέθοδος αυτή έχει αρχίσει να εφαρμόζεται από την ομάδα μας σε περιπτώσεις ασθενών με πολύ υψηλή αρτηριακή πίεση (ανθεκτική υπέρταση).
